IJMUIDEN - Dankzij een kunstopdracht kwam beeldend kunstenaar Barbara Kletter eind vorig jaar in de tuin van het gemeentehuis terecht. Ze had meteen door dat ze op een bijzondere plek stond. ,,Je ervaart iets heel merkwaardigs als je in de tuin staat. Het is een oase van rust die alleen wordt doorbroken door het geluid van het carillon. Je wordt teruggeslingerd in de tijd.’’

Oase van rust binnen gemeentehuis

Maar de kunstenares heeft het idee dat er iets niet klopt. Daarom vraagt ze een plattegrond van de tuin op. Wat een klein onderzoek had moeten zijn, mondt uit in een uitgebreide studie. Op de plattegrond uit 1961 ziet Kletter dat de tuin een ontwerp is van architect Willem Dudok, die ook de rest van het gemeentehuis van Velsen heeft ontworpen. ,,Dudok heeft een dambordpatroon in de binnenhof, zoals hij de tuin zelf noemt, getekend. Op de plattegrond zijn verschillende plantenvakken te zien waar om en om symbolen voor vaste planten en haagplanten met gras in zijn gezet. Heel lang heeft het binnenhof er zo uitgezien, maar tussen 2003 en 2009 is een derde van de tuin bestraat. De fontein die in de vijver stond, is ook weg. Nu is niet meer te zien hoe mooi de binnenhof eigenlijk is. Niemand heeft gezien dat de tuin eigenlijk een kunstwerk is.’’ Een woordvoerder van de gemeente laat weten dat de tuin deels is bestraat zodat hij functioneler is.

Turen

Door heel lang naar de plattegrond te turen en een maquette te maken, komt Kletter achter steeds meer dingen. ,,De tuin is redelijk uniek in Dudok zijn oeuvre. Hij heeft veel binnenpleinen van steen gemaakt. Maar in Velsen heeft hij een minimum aan bouwmaterialen gebruikt. Slechts blauw glas in de vijver, grind voor de paden en grindtegels. De planten zijn zijn belangrijkste materiaal. De binnenhof heeft door de begroeiing in verschillende hoogtes een soort reliëf. De tuin en het gebouw horen bij elkaar. Zelf zegt Dudok dat hij het gemeentehuis om het binnenhof heeft geconstrueerd. De tuin was duidelijk belangrijk.’’

Hoe is te zien dat gebouw en tuin bij elkaar horen? ,,Onder andere aan de paden die tussen de plantenvakken lopen. De lijnen van de tuinpaden komen in de gevel uit. Daar klappen ze naar boven en gaan over in marmeren raamkozijnen. Het tuinpad steekt een beetje uit, het is tastbaar. Als je van boven kijkt, lijkt de originele binnenhof net een ingelijst schilderij. Het is kijkgenot. Dudoks binnenhof vormt een totale eenheid.’

Pure schoonheid

Door haar onderzoek heeft de beeldend kunstenares een nog grotere bewondering gekregen voor Dudok. ,,Hij heeft pure schoonheid gemaakt met eenvoudige middelen en materialen. Zo paste hij blokkenpatronen toe in zijn werk. Ook in het gemeentehuis van Velsen. Je vindt het blokmotief op een deur, de vloer, het plafond en het hoort ook in de binnenhof. Doordat het dambordmotief nu ontbreekt, kan je de tuin niet meer ervaren. Het zou mooi zijn als de binnenhof weer in ere wordt hersteld, groen erfgoed wordt en af en toe open gaat voor publiek. Zodat iedereen de schoonheid ervan kan ervaren.’’ Volgens een gemeentewoordvoerder zijn er geen plannen om de tuin in originele staat te brengen. Er is ook geen budget voor.

De studie ’Dudoks binnenhof’ van Barbara Kletter is te lezen en als PDF te downloaden op www.barbarakletter.nl/dudoksbinnenhof